Το σπουδαιότερο μουσικό όργανο.

Το σπουδαιότερο μουσικό όργανο, που διακρίνεται για τις ανεξάντλητες τεχνικές και εκφραστικές του ικανότητες είναι η ανθρώπινη φωνή. Αριστερά η Μαρία Κάλλας σε δοκιμή για τον «Σικελικό Εσπερινό» του Βέρντι στη Σκάλα του Μιλάνου το 1951.
Η μουσική, λοιπόν, εξασφαλίζει τη δυνατότητα για μια πολύ-αισθητηριακή αντίληψη του κόσμου. Αυτό προσθέτει μια ακόμη ιδιότητα, από εκείνες που συνθέτουν την ιδιαιτερότητά της, οι οποίες μάλιστα πληθαίνουν όσο προχωρεί κανείς στη θεώρηση των ψυχολογικών φαινομένων και ανακαλύπτει νέες σχέσεις. Θα αναφερθώ σε μερικές μόνο. Σύμφωνα με τη Γενική Ψυχολογία η δύναμη των συνειρμών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, οι σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι η προσοχή. Επίσης, στην επιλογή των συνειρμών κατά την ανάπλαση παίζει ρόλο η ψυχική διάθεση. Oχι μόνο η καθημερινή εμπειρία, αλλά και οι παρατηρήσεις των ειδικών (μουσικοθεραπευτών, παιδαγωγών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών) οδηγούν στη διαπίστωση ότι με τους ανεξάντλητους τρόπους της, με τα ποικίλα ερεθίσματά της, η μουσική αποδεικνύεται το πιο ενδεδειγμένο μέσο για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος και τη συγκράτηση της προσοχής, για τη γέννηση ευχάριστων συναισθημάτων και την ανάπλαση ενός προσφιλούς κόσμου παραστάσεων. Για ένα τρομαγμένο αυτιστικό παιδί (που αποστρέφεται το περιβάλλον και εκδηλώνει τον φόβο από τον οποίο διακατέχεται με μια επίμονη στερεοτυπία και αδιαπέραστη ενδοστρέφεια), ή για ένα ανήσυχο, ερειστικό παιδί (που καταστρέφει κάθε γέφυρα επικοινωνίας με το περιβάλλον), ή ακόμη για το άτομο που βασανίζεται από ακατανίκητη μελαγχολία, η σημασία αυτής της διαπίστωσης ενισχύει πολλαπλά τη μοναδικότητα της μουσικής και της εξασφαλίζει τις ιδιότητες που συντρέχουν ώστε να στηριχτεί επ' αυτής μια θεραπευτική μέθοδος με τόσο πλατιά διάδοση και τόσες εφαρμογές όπως η μουσικοθεραπεία.

Η πολύ-αισθητηριακή επενέργεια της μουσικής και η εμψυχωτική, παρορμητική της δύναμη εξασφαλίζει τις φυσικές προϋποθέσεις, ενδυναμώνει τη βούληση και αυξάνει το ψυχικό σθένος. Eτσι, ακόμη και η απώλεια της όρασης δεν στάθηκε ανυπέρβλητο εμπόδιο και κατανικήθηκε από μουσικοπαιδαγωγούς, όπως ο αείμνηστος Χαράλαμπος Παπαλάμπρου, καθηγητής της φωνητικής και δάσκαλός μου, καθώς και ο διακεκριμένος πιανίστας Γιώργος Θέμελης. Ο μουσικός, ιδίως εκείνος που παίζει όργανο, ποτέ δεν κινδυνεύει να πάψει να «ακούει» νοερά τη μουσική· την τρανότερη απόδειξη γι' αυτό προσφέρει η Ιστορία της Μουσικής στο πρόσωπο του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.

Γεννάται, φυσικά, το ερώτημα, αν και τι μπορεί να προσφέρει η μουσική σε περίπτωση κώφωσης. Η απάντηση της επιστήμης είναι θετική. Σε περίπτωση παντελούς έλλειψης ακοής το ακουστικό αίσθημα αντικαθίσταται από το απτικό· ο παλμός της χορδής ενός εγχόρδου οργάνου, η δόνηση της μεμβράνης ενός τυμπάνου, η παλλόμενη επιφάνεια ενός πνευστού, σε συνδυασμό με τις οπτικές παραστάσεις των οργάνων, των μουσικών συμβόλων, των ζωγραφικών παραστάσεων του μουσικού κειμένου, όπως επίσης σε συνδυασμό με τις κινητικές παραστάσεις και τον χορό, υποκαθιστούν τον ήχο και δεν αποκλείουν το «μουσικό» βίωμα. Αλλά και σε περιπτώσεις βαρύτατων παθολογικών καταστάσεων, παιδιών χωρίς ουδεμία αισθητηριακή πρόσβαση στο περιβάλλον, η παλμική δόνηση ενός οργάνου που έρχεται σε επαφή με το σώμα τους (τα οστά του κρανίου), αρκεί πολλές φορές για να ξυπνήσει τα «κοιμισμένα» νευρικά και εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτή η πρώτη αφύπνιση μπορεί να φέρει μια αρχικά ισχνή σύνδεση και επικοινωνία με το περιβάλλον, αλλά ιδιαίτερα αναγκαία για την περαιτέρω θεραπευτική αγωγή και βελτίωση της κατάστασης.

Η σπουδαιότητα των μουσικών οργάνων έγκειται: 1) στο γεγονός ότι τροφοδοτούν τη συνείδηση με πληροφορίες, όπως τα σχήματα, το μέγεθος, οι διαστάσεις, τα χρώματα, το βάρος, τα υλικά κατασκευής, οι κρότοι, οι μουσικοί ήχοι, η ένταση, η διάρκεια, το ύψος, το χρώμα των τόνων και τόσες άλλες, απαραίτητες για την αντίληψη του περιβάλλοντος κόσμου και 2) στο ότι αποτελούν κατά κάποιο τρόπο προέκταση των μελών του σώματος, γεγονός με ιδιαίτερη σημασία σε περιπτώσεις αναπηριών που αφορούν τα άνω ή τα κάτω άκρα· στο ανάπηρο μέλος (άνω άκρο) μπορεί να προσδεθεί το δοξάρι ενός εγχόρδου.

Technorati Profile